Varkensstallen beter niet in het buitengebied?
Waarom mensen opstapelen in betonnen bunkers en varkens huisvesten in gelijkvloerse laagbouw? Wie redt Brabant nog van de totale verstronting? Een overweging.
 copyrights sedert 1998

Inhoud:
  • Reageren? e-mail de auteur
    Als de mail-link niet opent, klik hem aan met rechtermuisknop, kies 'adres kopiëren' en plak het na 'aan'/'to' in een zelf aangemaakte mail.

Hiernaast: aankondiging van een artikel in het
Brabants Dagblad van 4 juni 1999

 

Narus van Balkum, de schrijver van deze kritische website en publicist, probeert bestuurders, serieus, maar met soms een satirische ondertoon, een spiegel voor te houden. Aan zijn persoonlijke schrijfstijl moeten sommige lezers even wennen. De limericks die zijn toegevoegd moeten worden gezien als een vrije interpretatie van de feiten in de vorm van een spotprent.

De Provincie Brabant had reeds in 1998, samen met de toenmalige NCB (Noord-Brabantse Christelijke Boerenbond) thans opgegaan in de ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie ), de waterschappen, de gemeenten en de BMF (Brabantse Milieufederatie), een reconstructie van het Brabants landschap voorgesteld ten behoeve van de intensieve varkenshouderij (Brabants Dagblad, 6 juni 1998). Zij wilden in Brabant maar liefst 6 uitgestrekte gebieden, in elk waarvan 1 miljoen varkens mogen worden gehouden. Die gebieden (clusters) zouden van elkaar gescheiden worden door "ecologische zones" van één tot enkele kilometers, min of meer overeenkomend met de huidige ecologische hoofdstructuren in Brabant. Dit niet zozeer om de natuur te sparen, maar om de verspreiding van de varkenspest tegen te gaan. Onderdeel van het plan was dat, "in ruil daarvoor", wél binnen de huidige grenzen van 500 meter van de kleinere natuurgebieden varkensbedrijven zouden mogen worden gerealiseerd of uitgebreid. Grote gebieden van varkenshouderijen dus, waarin de natuur mag worden opgeofferd aan de varkenshouderij, van elkaar gescheiden door "hagen" van één tot enkele kilometers natuurgebied. Inmiddels is het de ZLTO-lobby gelukt om, via een veranderde wetgeving, in één klap 23.000 van de 70.000 hectare natuur te onttrekken aan de bescherming tegen verzuring door ammoniak. Dit betreft veelal "kleinere" natuurgebieden, die zogenaamd "minder gevoelig" zouden zijn voor verzuring, ofschoon zij meestal wel grenzen aan een groter beschermd natuurgebied. Als gevolg van de nieuwe regelgeving hoeft nu zelfs binnen 250 meter van die gebieden de intensieve veehouderij dienaangaande niet langer aan banden te worden gelegd. (Brabants Dagblad, 19 juli 2003). En zelfs hiermee is de ZLTO uiteraard niet tevreden. Het besluit is nog niet koud of deze machtige lobby stelt voor die gebieden dan ook maar te onttrekken aan de ecologische hoofdstructuur. Alsdan zal het derde part van alle, tot op heden beschermde, natuur in Brabant genadeloos zijn opgeofferd aan de totale verstronting. Uit een analyse van de provincie in 2004 blijkt dat door ruimtelijke herinrichting de varkensstapel kan groeien naar 19 miljoen dieren, in plaats van de beoogde afname van 4,8 naar 3,8 miljoen. Daarenboven overweegt de landelijke overheid de verplichte bouw van milieuvriendelijke stallen af te schaffen (Brabants Dagblad 8 mei 2004). Volgens Nationale Milieubalans 2004 is in 2010 nog maar 10% van de Brabantse natuur duurzaam beschermd tegen ammoniak uit mest. Drinkwater voldoet door nitraatvervuiling uit de mest niet meer aan de Europese richtlijn en een teveel aan nitraat is schadelijk voor de gezondheid van baby's. (Brabants Dagblad 13 mei 2004). De enorme intensivering van de veehouderij tussen de woongebieden heeft inmiddels geleid tot felle protesten van medici die overdracht van onbeheersbare infectieuze ziektes van dier op mens voorspellen. Al met al dreigt in Brabant de grootste milieuramp uit de geschiedenis. 

Om mensen te huisvesten pleitte de Brabantse CDA-top voor een verschuiving van laagbouw naar "aantrekkelijke" hoogbouw in begrensde gebieden (Brabants Dagblad, 1april 1998). Dit alles om het ruimtebeslag te beperken dat mensen dreigen te gaan leggen op het buitengebied. "Een skyline met minstens drie torens, hoogbouw in de historische binnenstad en vrolijk de lucht in in het stedelijk gebied" is de insteek van het Bosch Architectuur Initiatief (BAI) meldt het Brabants Dagblad van 17 september 2003. Het blad citeert daarbij "De gemeente wil een bondgenoot zijn van architecten en projectontwikkelaars" uit een nota, waarvan de schrijver ongegeneerd laat doorschemeren dat "architecten en opdrachtgevers die de gemeente daarin tegenwerken, ontmoedigd zullen worden". Je hoort de beleidsmakers echter nooit uitleggen waarom de intensieve varkenshouderij plaats moet hebben in oppervlakte vretende gelijkvloerse stallen in het buitengebied, terwijl uitgerekend de mensen moeten worden opgestapeld in betonnen bunkers in volgepropte steden. Er zijn veel argumenten om de varkenshouderij juist uit het buitengebied te bannen, ten gunste van de levensruimte voor mensen tussen en nabij de natuurgebieden.

Het varken in de bio-industrie ziet in zijn hele leven nauwelijks de blauwe buitenlucht en is volledig aangewezen op een kunstmatig binnenklimaat. Het varken zelf heeft daarom geen enkel profijt meer van zijn verblijf in het buitengebied, dat daarenboven nagenoeg niets van het benodigde varkensvoer meer voortbrengt. Bijna al het voer wordt geïmporteerd, bewerkt door de industrie en met gigantische tankwagens naar de bedrijven in het buitengebied gesleept. De varkenshouderij heeft in dit opzicht niets meer met de landbouw in ons buitengebied van doen en is als zodanig daaraan ruimtelijk ook niet meer gebonden.
De slachtrijpe varkens worden getransporteerd naar industriële slachtbedrijven, waarna het vlees voor het grootste gedeelte wordt geëxporteerd. Wat echter hier blijft is het afvalproduct: de mest. Omdat het draagvlak van de Brabantse bodem te klein is om die mest te absorberen, moeten de mestoverschotten naar elders worden vervoerd.
De wijze van huisvesting van de varkens, het gebrek aan binding met het buitengebied, het gesleep met grondstoffen, dieren, producten en afvalstoffen en het risico van overdracht van ziekten op de mens, vormen allemaal argumenten om de varkenshouderij onder te brengen in industrie-gebieden en, om ook aldaar ruimte te besparen, in hoogbouw. Daarmee wordt het buitengebied ontlast, zowel wat betreft het ruimtebeslag als wat betreft het aantal transportbewegingen. Door het laatste wordt ook de kans op verspreiding van ziekten kleiner.

Alternatief bezien zou het buitengebied juist meer ter beschikking moeten komen voor de huisvesting van mensen tussen en nabij de resterende natuurgebieden. Gewoon omdat mensen daarvan meer profijt hebben dan de varkens. Daarenboven blijkt dat te compacte bouw voor mensen leidt tot sociale problemen, zelfs in kleine plattelandskernen.
De hele discussie over het buitengebied is thans meer gebaseerd op de primitieve drang tot behoud van ieders territorium dan op zakelijke argumenten. Burgemeesters van grote steden willen een nóg grotere stad, aannemers willen zoveel mogelijk bouwen, het CDA denkt vooral aan haar achterban en de ZLTO aan de economische belangen van haar boeren. Daardoor is het Brabantse CDA, als spreekbuis van de ZLTO, geneigd het boerenbelang te stellen boven christelijke principes als eerlijk delen van schaarse ruimte en "eerbied voor de schepping". Het is dan ook niet verwonderlijk dat de Brabantse CDA-top, waaronder de toenmalige Commissaris van de Koningin Houben, de toenmalig gedeputeerde Pieter van Geel (voorheen staatssecretaris van milieu, thans voorzitter CDA-Tweede Kamer-fractie) en burgemeester Rombouts van 's-Hertogenbosch, alsook aannemer/directeur A. Moonen ('s Hertogenbosch), predikten dat, voor de mensen, vooral "luxe" hoogbouw binnen een begrensde bebouwde kom moet plaats vinden. Zo blijft tenslotte het buitengebied gereserveerd voor de varkens.

Denktank en informatie van het ministerie van LNV.
Inmiddels heeft, in opdracht van het ministerie van LNV, een "denktank" de varkenssector aan een kritisch oordeel onderworpen. (Brabants Dagblad, 20 jan. 1999). Het grote probleem kan alleen met onorthodoxe oplossingen worden verholpen, zo concludeert klaarblijkelijk ook de denktank. Hun idee is dan ook om meerdere "varkensflats" te concentreren in agrarische industriegebieden en te voorzien van een eigen voerfabriek en slachterij. Meerdere boeren zouden in die mega-onderneming moeten participeren. De "coöperatieve stal" kan uitkomst bieden ten aanzien van de gigantische investeringen die nodig zijn om aan alle nieuwe eisen in de toekomst te voldoen. Gezinsbedrijven in de huidige vorm zullen in de toekomst daar eenvoudigweg het geld niet voor hebben, maar kunnen in een andere vorm blijven voortbestaan door zeg maar "een verdiepingsvloer" af te huren.
Het is echter niet te verwachten dat de machtige ZLTO-lobby zich voetstoots zal schikken naar de wetten van de logica.

Wie heeft er eigenlijk het beschikkingsrecht over de ons toegemeten schaarse ruimte, de natuur, de lucht en het water?
Toch niet de varkens, het CDA of de ZLTO mag ik hopen! 

Narus van Balkum, publicist
E-mail Narus
Als de mail-link niet opent, klik hem aan met rechtermuisknop, kies 'adres kopiëren' en plak het na 'aan'/'to' in een zelf aangemaakte mail.

Brief van een boerenzoon (biochemisch researcher) over de malaise in de varkenssector aan zijn broer Jozef (bioloog)

Beste Jozef,

Het zou heel goed kunnen dat het regelmatig eten van vlees binnen enkele generaties gaat verdwijnen. Dat klinkt net zo belachelijk als de Batavieren vertellen dat ze binnenkort niet meer van de jacht zouden kunnen leven en dat ze dus zelf dieren zouden moeten gaan houden. Of belachelijker nog, dat men ze zou vertellen dat ze zelf de planten zouden moeten gaan kweken om er hun dieren mee te voederen. Ze zouden ongetwijfeld tegen hun hoofd hebben getikt. Toch moet deze omwenteling ook toen binnen enkele generaties hebben plaatsgevonden. Vleesproductie is te inefficiënt om de alsmaar groeiende wereldbevolking van voldoende eiwit te voorzien. We zullen dus zelf de makrelen moeten gaan eten die nu voor de varkens worden gevangen, en als de makrelen er ook niet meer zullen zijn, het plankton. En waarom ook niet? 

Als over enkele duizenden jaren Brabant wordt opgegraven, zullen de archeologen concluderen dat men er "heilige varkens" op na hield. Dat men de varkens huisvestte in gelijkvloerse paleizen tussen het groen, terwijl de mensen werden opgestapeld in betonnen bunkers, omdat ze niet in de buurt van die paleizen mochten wonen. De verering van het varken zal niet begrepen worden. Totdat men de resten vindt van grote verbrandingsovens. Men zal concluderen dat er varkens werden gefokt om ze massaal te brand-offeren om boze geesten te weren (*).

Met vriendelijke groet, 
Je broer Leo
(*) Deze brief werd geschreven ten tijde van de epidemie van klassieke varkenspest in 1997 - 1998

"Noord-Brabant" door Victor Westhoff

Het stinkt er naar de roomse boerenbond,
Naar gier en drijfmest allerwegen,
Hoe hier Gods volk de wijde stilten schond,
Het deert ze niet: de kerk is daar niet tegen.

Eens heide, onafzienbaar in het rond,
Waar wulpen jubelden en mensen zwegen.
Eens heldere beken, stinkend nu naar stront,
Toen zonnedauw en nu verzuurde regen.

Waar bleef de boer, hij die de grond beheert?
Hij werd tot smurrie-held gedegradeerd,
Verwoester van het erfdeel hem verleend.
Vervuild de vennen en de Peel verveend,
Verdroogd de bossen en de ziel versteend,
Waar bleef het edel Brabant dat zich weert?

 

Limerick
Een verongelijkt varken uit Brabant
Zet de provincie geheel naar zijn hand
In plaats van te knorren
Blijft het maar morren
Over gebrek aan ruimte en land

A reaction from "Animal Farm":
All animals are equal,
But pigs are more equal.

Narus van Balkum

E-mail Narus
Als de mail-link niet opent, klik hem aan met rechtermuisknop, kies 'adres kopiëren' en plak het na 'aan'/'to' in een zelf aangemaakte mail.

Toegevoegde trefwoorden: agrarier agrariers agrarisch agrarische akkerbouw ammonia appartement appartementen architectuur Baronie bebouwing bedrijf bedrijven beleid bemesting bescherming bestemming bestemmingsplan bestuur beton betonbouw bevolking bevolkingsaanwas bevolkingsgroei big biggen bioindustrie bio-industrie biologie biologisch biologische bodem bodemsanering bodemvervuiling boer boerderij boerderijen boeren boerenbedrijf boerenbond bomen bos bossen bouw bouwen bouwgrond bouwkunde bouwkunst bouwplan bouwwerken bouwzaken Brabant Brabants Landschap BSE buiten democratie dier dieren dierenwelzijn dierlijk dierlijke diervoeder dierziekte dierziekten dorp dorpen dorpsgezicht drinkwater duurzaam duurzaamheid economie emigratie Europa Europees fauna flat flats flora fokken fokkerij fokstal fokstallen fokvarken fokvarkens fosfaat fosfaten gelt gelten gezond gezonde gezondheid gier gieren grond grondzaken grondwater hinder hinderwet huis huisvesting huizen industrie inspraak intensieve veehouderij Kempen klimaat klimaatbeheersing klimaatverandering landbouwer landbouwgrond landgoed landgoederen landschap leefklimaat leidingwater lucht luchtvervuiling megastallen Meierij mest uitrijden mesten mesterij mestoverschot mestvarken mestvarkens meststof meststoffen milieu milieubeheer milieuregels milieuvervuiling milieuwet milieuwetten mineraal mineralen mineralenboekhouding ministerie MKZ mond en klauwzeer natuur natuurgebied NH3 nitraat nitraten nitriet nitrieten Noord-Brabant, openbaar bestuur openbaar groen openbare ruimte oppervlaktewater organisatie overbemesting overbevolking overheid Peel planten plantengroei platteland politiek ramp rampen regelgeving ruimtelijke ordening sanering scharrelvarken scharrelvlees slachterijen slachtvarkens spreekbeurt stad stal stank stankoverlast steden stikstof structuur structuurplan transport uitbreiding uitbreidingsplan uitbreidingsplannen uitstoot varkensbedrijf varkensbedrijven varkensboer varkensboeren varkensflat varkensfokkerij varkenshouder varkenshouders varkenshuisvesting varkensmest varkensstal varkenssvlees varkensvoer vee veebedrijf veebedrijven veehouder veehouderij veehouders veestal veestallen veeteelt veeteeltbedrijf veeteeltbedrijven veevoeder veevoer verkeer vermeerderingsbedrijf vermeerderingsbedrijven vermesting vernielen vervoer vervoeren vervuiling voeder voederindustrie voer wanbeleid wanbestuur water watervervuiling welstand welzijn wonen woning woningen woongenot woonhuis woonhuizen woonhuizen woonklimaat woonplaats woonplaatsen woontoren woontorens woonwijk woonwijken zeug zeugen ziekte ziekten zure regen.
Sponsor: Atelier voor Duurzaamheid door (kleding)reparatie van o.a. bruidskleding en wiegen